SCYNTYGRAFIA TARCZYCY
Jest badaniem oceniającym funkcję tarczycy, jej położenie, kształt i wielkość.
Jest ono wykorzystywane w diagnostyce i leczeniu schorzeń tarczycy takich jak:
- nadczynność tarczycy
- zapalenia gruczołu tarczowego
- ektopowe położenie tkanki tarczycowej (np. za mostkiem lub w nasadzie języka)
- stan po leczeniu operacyjnym tarczycy
- wole guzowate
- kwalifikacja do leczenia nadczynności tarczycy z użyciem jodu promieniotwórczego i-131
- kwalifikacja do leczenia wola obojętnego dużych rozmiarów z użyciem jodu-131
Badanie trwa około 10 minut. Nie trzeba być na czczo. Badanie wykonuje się w pozycji leżącej.
W badaniach scyntygraficznych tarczycy wykorzystuje się izotop promieniotwórczy jodu (jod-131) oraz izotop technetu-99m (Tc-99m). Badanie jest całkowicie bezpieczne, gdyż izotopy te nie wywołują uczuleń.
Scyntygrafia technetowa tarczycy wykonywana jest ok.20 minut po dożylnym podaniu roztworu nadtechnecjanu -Tc99m. Izotop technetu-99m, z uwagi na małą energię promieniowania i krótki czas połowiczego rozpadu (około 6 godzin), jest stosowany w badaniach scyntygraficznych na całym świecie od ponad 50 lat. Metodę tę stosuje się w diagnostyce nadczynności tarczycy. Jest coraz częściej używana w celu kwalifikacji do leczenia radiojodem łagodnych chorób tarczycy.
Scyntygrafię jodową z użyciem jodu-131 wykonuje się 24 godziny po doustnym przyjęciu kapsułki jodu-131. Izotop jodu-131 (o czasie połowiczego rozpadu około 8,01 dni) jest historycznie pierwszym pierwiastkiem promieniotwórczym wykorzystanym w diagnostyce scyntygraficznej, a pierwsze badanie scyntygraficzne tarczycy wykonano w 1946 roku. Obecnie scyntygrafie tarczycy wykonuje się głównie w celu kwalifikacji do radioizotopowego leczenia chorób tarczycy. Ocenia się wówczas również tzw. jodochwytność tarczycy, czyli procentowy wychwyt podanego jodu promieniotwórczego przez komórki gruczołu tarczowego. Jest to jeden z najważniejszych parametrów niezbędnych podczas kwalifikacji i leczenia schorzeń tarczycy z użyciem jodu-131.
Dostateczny wychwyt znacznika przez tarczycę jest warunkiem koniecznym do uzyskania obrazu scyntygraficznego. Z tego względu zaleca się, aby przed planowaną scyntygrafią tarczycy nie przyjmować preparatów zawierających duże ilości jodu organicznego. Na min. 2 miesiące należy odstawić następujące preparaty:
- kapsułki z witaminą A+E
- preparaty wielowitaminowe zawierające jodek potasu i/lub witaminę A+E
- suplementy diety zawierające produkty pochodzenia morskiego (np. z płetwy rekina, algi morskie itp.)
- tran i kapsułki tranowe
- przetwory z aronii
- krople z zawierające jod,
- wody mineralne z jonami jodkowymi
- środki kontrastowe (stosowane w badaniach radiologicznych) zawierające jod
- jodyna stosowana zewnętrznie
- oraz jeśli to możliwe nie spożywać ryb morskich
O ile lekarz nie zaleci inaczej, leki przeciwtarczycowe (tyreostatyki: metizol, thyrozol, thyrosan, propycil) należy odstawić na kilka dni przed badaniem scyntygraficznym.
Napromieniowanie pacjenta podczas scyntygrafii tarczycy jest znikome, zwłaszcza w przypadku scyntygrafii technetowej.
Tak jak w przypadku badań radiologicznych scyntygrafii nie wykonuje się u kobiet w ciąży, a kobiety w wieku rozrodczym powinny mieć wykonywane badanie w pierwszych 10 dniach cyklu (tj. w czasie do 10 dnia od pierwszego dnia miesiączki)
Każde badanie scyntygraficzne wykonywane jest za zgodą pacjenta lub jego opiekunów. Decyzja o poddaniu się badaniu jest całkowicie dobrowolna, a ewentualna odmowa nie ma wpływu na dalsze świadczenia diagnostyczno-lecznicze.
Scyntygrafia tarczycy Tc99m
Przygotowanie pacjenta i przebieg leczenia
Pacjent nie wymaga specjalnego przygotowania. Nie musi być na czczo.
Należy przynieść ze sobą wyniki badań dotyczących tarczycy jeżeli były wykonywane, tj. wynik badania USG, biopsja tarczycy, poziom hormonów tarczycy (FT4,FT3), TSH.
Przed badaniem scyntygraficznym należy: odstawić leki tyreostatyczne takie jak Metizol, Thyrozol,Thyrosan – na ok. 5 – 7 dni przed badaniem (o ile lekarz prowadzący nie zaleci inaczej),
odstawić leki zawierające w swych cząsteczkach pierwiastek jodu (np. amiodaron, niektóre krople do oczu) minimum 1 – 3 miesięcy; nie wykonywać badania radiologicznego z kontrastem jodowym – minimum 3 miesiące; inne leki (np. kardiologiczne, na nadciśnienie, na cukrzycę) przyjmować zgodnie z zaleceniami lekarza prowadzącego. Znacznik podawany jest dożylnie. Po 20 – 30 min po podaniu znacznika wykonuje się rejestrację obrazów scyntygraficznych.